Alles maakt geluid, ook je hart. Of eigenlijk is het niet zozeer je hart, maar het stromen van je bloed dat het hart door je lichaam pompt. We noemen dit hartruis, souffle of stromingsruis en dikwijls - maar niet altijd - duidt het op een aandoening. Even luisteren wat er scheelt.
Wat is hartruis?
Wanneer men het over hartruis heeft, ook wel souffle genoemd, heeft men het over het geluid dat wordt veroorzaakt door het snel en krachtig stromen van het bloed door een normale doorgang (hartklep) of abnormale doorgang in het hart. Dit geluid wordt harder naarmate de opening waar het bloed doorheen stroomt nauwer is.
Functionele hartruis
Zoals gezegd wil de aanwezigheid van hartruis niet altijd zeggen dat er sprake is van een aandoening, maar kan er ook gewoon sprake zijn van een zogenaamd “functioneel” hartruis. Met andere woorden: als de opening van normale omvang is en het bloed hier met grote kracht doorheen stroomt, is hartruis niet per definitie te verwarren met een aandoening. Zo komt deze hartruis of stromingsruis regelmatig voor bij zwangere vrouwen, maar is het ook normaal bij kinderen, jongeren en ouderen wanneer zij zich flink hebben ingespannen. Hartruis zelf is geen aandoening, maar een verschijnsel van een achterliggende aandoening. Deze aandoening op zijn beurt hoeft niet per definitie te duiden op een hartziekte, maar kan ook het gevolg zijn van bloedarmoede, een hoge bloeddruk, paniek of iets simpels als de al eerder genoemde inspanning. Niets om je zorgen over te maken.
Andersoortige hartruis: systolisch en diastolisch
Anderzijds zijn er genoeg andere situaties te noemen waarbij hartruis wel degelijk op een ernstigere aandoening duidt. Wanneer de arts met een stethoscoop naar je hart luistert, is het echter niet altijd even makkelijk een diagnose te stellen. Elektrocardiografie (ECG), echocardiografie, doppleronderzoek van de halsslagader, coronairangiografie of hartkatheterisatie biedt dan uitkomst. Hartruis kent verschillende types naar gelang de fase van de hartslag. Zo ken de hartslag twee fasen: eentje waarin hij zich samentrekt (de systole) en eentje waarin hij zich ontspant (diastole). Er kan dan sprake zijn van een systolisch of een diastolisch hartruis, maar ook van een continu hartruis waarvan zowel bij samentrekking als ontspanning sprake is. Deze laatste vorm komt bijvoorbeeld voor bij een defect in het septum tussen de linker en de rechter hartkamer of boezem.
Indeling van hartruis
Op basis van de fase van de hartslag kunnen we de volgende indeling maken:
- Systolisch ejectiegeruis is te horen als het bloed met kracht door een beschadigde of vernauwde aorta- of pulmonalisklepopening stroomt. Hetzelfde geluid kan ook ontstaan na grote lichamelijke inspanning bij mensen met gezonde hartkleppen.
- Tijdens de gehele systole kan het geruis te horen zijn dat wordt veroorzaakt door het lekken van bloed door een insufficiënte mitralis- of tricuspidalisklep.
- Vroeg-diastolisch hartruis wordt veroorzaakt door insufficiëntie van de aorta- of de pulmonalisklep.
- Middel- of laat-diastolisch geruis is het geluid van bloed dat met kracht door een vernauwde opening van de mitralis- of tricuspidalisklep stroomt.
- Presystolisch geruis is het gevolg van een krachtige bloedstroom door de mitralis- of de tricuspidalisklep door samentrekking van de linker- of rechterboezem.
Naast deze indeling bestaat er nog een indeling naar het geluidsvolume van de ruis in een zestal graden. Hoe harder de ruis, hoe hoger het aantal graden.
Behandeling
Zoals gezegd is hartruis zelf geen aandoening, maar een symptoom van een aandoening. Een behandeling is er dus niet in gelegen om de hartruis te behandelen, maar om de achterliggende oorzaak te behandelen. Een specifieke behandeling is er niet, aangezien deze van persoon tot persoon al naar gelang de aandoening zal verschillen.