Afgezien van het feit dat ik met rechts gooi, schrijf ik en snij ik mijn stukje vlees met mijn linkerhand. Ik beschouw mezelf dan ook linkshandig. Ook mijn moeder is linkshandig, maar mijn vader daarentegen – net als de meeste mensen om mij heen dat zijn – is rechtshandig. Hoe zit dat nou met dat links- of rechtshandig zijn? Is het aangeboren, aangeleerd of dan toch een combinatie?
Linkshandig of rechtshandig?
Zoals je in het begin hebt kunnen lezen, doe ik de belangrijkste dingen met links, waardoor ik mezelf beschouw als een linkshandig persoon. Anderzijds heb je ook kunnen lezen dat ik rechts gebruik om te gooien. Raar? Nee, namelijk bijna niemand doet alles alleen maar met links of met rechts. Ook onbewust gebruik je vaker je andere hand voor bepaalde handelingen dan je denkt. Dit komt omdat sommige handelingen nou eenmaal lekkerder en natuurlijker gaan met de ene dan met de andere hand, ongeacht het feit dat je jezelf rechts- of linkshandig beschouwd.
Handvoorkeur en genen
Op de vraag waarom iemand linkshandig of rechtshandig is, heeft eigenlijk niemand nog een echt antwoord. Een ding dat echter wel zeker is, is dat het voor een gedeelte te maken heeft met erfelijkheid en dat het dus tot op zekere hoogte vastgelegd zou moeten liggen in onze genen. Maar is het dan zo dat als je ouders beiden linkshandig zijn, jij dat per definitie ook bent? Ook zo simpel ligt het niet, want eigenelijk moet je je handvoorkeur niet zien als een specifiek gen die je wel of niet hebt, maar als een soort toevallig gevolg van een opeenstapeling van verschillende genetische omstandigheden. Zo is uit onderzoek gebleken dat wanneer een rechtshandige en een linkshandige samen een kind krijgen, de kans op een linkshandig kind, twee keer groter is dan wanneer zij beiden rechtshandig zouden zijn. Aan de andere kant, bij twee rechtshandigen ligt de kans op een linkshandig kind zo rond de tien procent, maar bij twee linkshandigen is die kans vier keer zo groot, namelijk veertig procent.
Dan rest ons de vraag: waarom wordt iemand zonder linkshandige familieleden, dan toch linkshandig geboren? Zoals je al hebt kunnen lezen speelt erfelijkheid een rol, maar gebeuren sommige dingen ook zomaar. Denk aan een ‘lelijke’ familie waarin ineens een schoonheidskoningin wordt geboren, terwijl haar kinderen op hun beurt er weer heel gewoontjes uitzien. Enerzijds speelt erfelijkheid dus een rol bij het krijgen van rechts- of linkshandige kinderen, maar kunnen er ook toevalstreffers zijn die je vantevoren nooit had kunnen voorspellen.
Vroeger en nu
Vooral vroeger zag je dat - op een paar uitzonderingen na – vrijwel iedereen rechtshandig was. Tegenwoordig lijkt het dan ook alsof er steeds meer linkshandigen zijn. Toch is dit niet zo, vroeger namelijk vond men het netter en beter rechtshandig te zijn. Kinderen op de basisschool werden bijvoorbeeld verplicht om met rechts te schrijven en ook hun tafelmanieren daarop aan te passen. Ook tegenwoordig bestaat er nog de etiquette die zegt dat je mensen altijd met rechts de hand moet schudden. Daarnaast kun je vandaag de dag nog steeds tegen zat huishoudelijke artikelen aanlopen die zijn ontworpen voor rechtshandigen. Denk maar aan blikopeneners, naaimachines, cirkelzagen en scharen die niet altijd even ‘handig’ zijn voor linkshandigen, tenzij je natuurlijk beidehandig of “ambidexter” bent. Dit zijn de mensen die zeggen met beide handen even behendig te zijn. Toch geldt ook voor hun, dat zij wel iets van een zwakke voorkeur hebben. Als dat namelijk niet zo was, zouden ze bij elke handeling moeten gaan nadenken welke hand ze gaan gebruiken.